به گزارش کورده‌واری، چای سبز را به دلیل داشتن موادی مانند کاتچین ضدسرطان و آنتی‌اکسیدان دارای خواص دارویی مفید می‌دانند، که نسبت به آنتی‌اکسیدان‌های معروفی چون ویتامین‌های C و E بسیار قوی‌تر عمل می‌کند. (میزان کافئین آن کمتر از چای سیاه است) به تازگی علاوه بر مردم چین، چای سبز در بسیاری از کشورهای جهان طرفداران فراوانی یافته‌ است. دلیل اصلی این استقبال، آشنایی مردم دیگر کشورها با خواص درمانی این نوع نوشیدنی است. هرچند در مواردی توصیه و پیشنهاد مردم به یکدیگر عامل اصلی مصرف برخی مواد غذایی یا نوشیدنی‌ها است. اما در مورد چای سبز علاوه بر توصیه دهان به دهان، پژوهشگران نیز خواص دارویی آن را تأیید کرده‌اند. نوشیدن روزانه 3 تا 4 فنجان چای سبز، ممکن است مانع از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها ‌شود. فهرست چند مورد از دلایل اصلی مصرف چای سبز از دیدگاه پژوهشگران به شرح ذیل است:

نوشیدن چای سبز را عاملی برای جلوگیری از ابتلا به سرطان می‌دانند، چرا که میزان آنتی اکسیدان‌های موجود در آن 100 برابر تاثیرگذارتر از ویتامین C و 25 برابر تاثیرگذارتر از ویتامین E است. (توجه کنیم که ویتامین C و E به عنوان دو آنتی اکسیدان مهم مطرح هستند). به این ترتیب با نوشیدن چای سبز و دریافت آنتی اکسیدان، ممکن است بدن در مقابل ابتلا به سرطان مصون گردد.

با مصرف چای سبز کلسترول خون به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. به این ترتیب می‌توان با نوشیدن چای سبز میزان کلسترول خون، یکی از شاخص‌های مهم ابتلا به بیماری‌های قلبی، را کاهش داد. پژوهشگران معتقدند حتی پس از سکته قلبی نیز نوشیدن چای سبز باعث ترمیم سلول‌های آسیب‌دیده رگ‌ها و قلب شده و روند ترمیم سلول‌ها را تسریع می‌کند. نوشیدن روزانه حداقل 3 فنجان چای سبز به بیماران قلبی توصیه می‌شود.

چای سبز را به عنوان داروی ضدپیری (Anti - Aging) می‌شناسند. دلیل اصلی آن وجود میزان قابل توجهی آنتی اکسیدان به ویژه آنتی اکسیدان‌های مؤثر در حفظ شادابی و جوانی موجود در چای سبز است. آنتی اکسیدان‌ها یکی از شاخص‌ترین عوامل برای حفظ سلامتی و شادابی سلول‌های بدن، با به تعویق انداختن شروع روند پیری سلول‌ها هستند.

دلایل علمی کافی در رد یا تأیید اثر چای سبز بر کاهش وزن وجود ندارد. به نظر می‌رسد چای سبز تنها باعث شکستن چربی (تبدیل تری گلیسرید به اسیدهای چرب و گلیسرول) شده و در صورت تحرک و ورزش پس از مصرف چای سبز میتواند تبدیل به چربی سوزی گردد.

آنتی اکسیدان‌های موجود در چای سبز، سلول‌های پوست را در مقابل آسیب‌ها به ویژه رادیکال‌های آزاد، یکی از عوامل ایجاد سرطان و افتادگی و آسیب به پوست، محافظت می‌کند. به این ترتیب چای سبز مانع از افتادگی و چروک خوردن پوست به ویژه پوست صورت می‌شود.

بر طبق تحقیقات انجام شده که توسط دکتر اسدی و همکاران در سال 2013 صورت گرفت؛ چای سبز با توجه به ظرفیت بالای آنتی اکسیدانی و اثرات ضد التهابی خود، دارای تاثیر مثبت بر روند بهبود و کاهش طول دوره ی ترمیم زخم‌های جراحی و سوختگی می‌باشد. هم‌چنین تاثیر مثبت آن بر بهبود چسبندگی‌های داخل شکمی (ناشی از جراحی‌های داخل شکمی و لگنی) نیز به اثبات رسیده است.

پژوهشگران چای سبز را به عنوان دارویی برای کاهش خطر ابتلا به ورم مفاصل، ناشی از روماتیسم معرفی می‌کنند. این تأثیر با توقف فعالیت آنزیم‌های تخریب‌کننده و تحلیل برنده غضروف مفاصل ایجاد می‌شود.

درصد بالای فلوراید چای سبز، عمده‌ترین دلیل تأثیر مثبت آن بر استخوان‌ها است. به این ترتیب درصد بالای فلوراید در چای سبز می‌تواند استخوان‌ها و دندان‌ها را در مقابل آسیب به ویژه پوسیدگی و پوکی محافظت کند.

یکی دیگر از اثرات مثبت چای سبز، کاهش قابل توجه میزان کلسترول خون است. به ویژه آنکه چای سبز باعث کاهش میزان کلسترول بد و افزایش میزان کلسترول خوب می‌شود. این تأثیر نه تنها میزان کلسترول بدن را در حد متعادل نگه داشته و میزان کلسترول خوب را افزایش می‌دهد، بلکه می تواند مانع از بروز سکته قلبی و سایر بیماری‌های قلبی - عروقی ‌شود.

چای سبز مانع از ذخیره گلوکز (به صورت چربی) در سلول‌های چربی می‌شود. به این ترتیب می‌توان از نوشیدن چای سبز، کنترل میزان مصرف کربوهیدرات‌ها (قندها) و ورزش مداوم، به عنوان مثلثی برای حفظ سلامتی و تناسب اندام‌ها نام برد.

با نوشیدن چای سبز میزان متابولیسم چربی‌ها و کربو هیدرات ها افزایش می‌یابد. به این ترتیب میزان قند خون و چربی‌ها همواره در حد متعادلی خواهند بود. تعادل این دو شاخص بدن را با ازدیاد یا کمبود چربی و هیدرات کربن روبه‌رو نمی‌کند.

چای سبز فعالیت سلول‌های مغز به ویژه بخش‌های مربوط به حافظه را تقویت و تحریک می‌کند. از طرفی چای سبز باعث کاهش میزان «استیل کولین» در سلول‌های مغز و با این حرکت مانع از تخریب سلول‌های مغز و بروز بیماری آلزایمر می‌شود.

آنتی اکسیدان‌های موجود در چای سبز ممکن است مانع از تخریب سلول‌های مغز، که عامل اصلی بروز بیماری پارکینسون است، گردد. به عبارتی آنتی اکسیدان‌های چای سبز با به تعویق انداختن قرار گرفتن سلول‌های مغز در فاز پیری و فرسودگی میمکن است مانع از ابتلا به پارکینسون ‌شوند.

نوشیدن چای سبز باعث از بین رفتن رادیکال‌های آزاد ایجاد شده توسط چربی‌های موجود در کبد می‌شود. این عملکرد مثبت، می‌تواند مانع از بروز بیماری‌های کبدی به ویژه سرطان کبد ‌شود.

می‌دانیم که یکی از مهم‌ترین علل بروز فشار خون بالا، تغییر در ساختار دیواره سرخرگ‌ها است. چای سبز با کنترل عملکرد و محافظت از ساختار دیواره رگ‌ها، می‌تواند مانع از بروز فشار خون بالا ‌شود.

کاتچین موجود در چای سبز ممکن است باعث از بین بردن باکتری‌های مولد مسمومیت غذایی یا سم تولید شده توسط این باکتری‌ها ‌شود.

با افزایش سن میزان قند خون بالا می‌رود اما پلی فنل‌ها و پلی ساکاریدهای موجود در چای سبز باعث کاهش قند خون می‌شود. اگرچه برخی پژوهشگران نوشیدن چای سبز را به افراد مسن توصیه می‌کنند اما برخی دیگر معتقدند نوشیدن چای سبز در جوانی باعث کنترل میزان قند خون، پیش از رسیدن به سن کهولت می‌شود.

ویتامین C موجود در چای سبز با تقویت سیستم ایمنی بدن، بدن را در مقابل بیماری‌های مختلف به ویژه بیماری‌های فصلی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا در زمستان، اسهال و استفراغ در فصل تابستان و حساسیت‌های فصل پاییز، مقاوم می‌کند. در چین باستان برای افرادی که دائماً بیمار بودند، چای سبز تجویز می‌کردند.

تئوفیلین موجود در چای سبز در حکم داروی مخدری است که می تواند باعث آرامش و رفع التهاب و حساسیت دستگاه تنفس (بافت‌های آسیب دیده) گردد. از این رو نوشیدن چای سبز برای افراد مبتلا به آسم یا افرادی که به دلیل مشاغل ویژه یی که دارند (مثل کارگران کارخانه‌های سیمان) یا در مناطق خاصی زندگی می‌کنند (ساکنان مناطق سردسیر) توصیه می‌شود.

نوشیدن چای سبز نه تنها گوش را در برابر عفونت و تورم محافظت می‌کند، بلکه در صورت بروز این مشکل، نم‌دار کردن پارچه تمیزی با چای سبز و سپس تمیز کردن گوش با آن می‌تواند تا حدی از تورم و عفونت بکاهد.

تبخال مشکلی است که عاملی ویروسی دارد اما با چای سبز می‌توان بهبود آن را تسریع کرد. به این ترتیب که اگر محل موردنظر را با چای سبز مرطوب کرده و صبر کنیم تا خشک شود و این عمل را سه بار در روز تکرار کنیم، روند بهبودی و رفع محل زخم تسریع می‌شود.

چای سبز می‌تواند بسیاری از عوامل بیماری زا که بر سلامت دهان و دندان تأثیر منفی دارد را از بین ‌ببرد. به این ترتیب می‌توان نوشیدن چای سبز را مکملی برای سلامت دهان و دندان دانست. علاوه بر این چای سبز با از بین بردن باکتری‌های نامناسب محوطه دهان، بوی بد دهان و تنفس بدبو را نیز مرتفع می‌کند. در چین باستان از چای سبز به عنوان داروی خوشبوکننده دهان، پیش از حضور در مراسم رسمی و میهمانی‌ها استفاده می‌کردند.

ترکیبی موسوم به «ال تیانین» موجود در چای سبز که نوعی اسید آمینه است، خاصیت آرام بخشی داشته و می‌تواند حالت تنش، افسردگی و استرس و هیجان را از بین ببرد.

اپی گالوکاتچین گالات (EGCG) ترکیب ضدحساسیتی است که به وفور در چای سبز وجود دارد. این ترکیب با تأثیر بر سیستم ایمنی بدن، ممکن است بدن را در مقابل حساسیت‌ها مقاوم سازد.

پژوهشگران ژاپنی با بررسی ترکیبات موجود در چای سبز دریافتند ترکیب اپی گالوکاتچین گالات (EGCG) با عملکردی عایق مانند مانع از اتصال ویروس HIV روی سلول‌های سیستم ایمنی بدن و ایجاد ضعف در سیستم ایمنی بدن می‌شوند. به عبارتی نوشیدن چای سبز را می‌توان به عنوان عامل مکملی برای جلوگیری از ابتلا به ایدز (AIDS) با عایق کردن سلول‌های سیستم ایمنی بدن دانست. در نهایت اینکه به دلیل خواص فراوان چای سبز، اکنون آن را در بسیاری از کشورهای جهان، نه به عنوان یک نوشیدنی که به عنوان یک داروی گیاهی شناخته و نوشیدن روزانه آن را توصیه می‌کنند.

به خاطر داشتن کافئین، جلوگیری از جذب مواد معدنی مخصوصاً آهن می‌کند. خانم‌های باردار، شیرده و افرادی که ناراحتی اعصاب دارند و آنهایی که ضربان قلبشان نامنظم است، بهتر است در مصرف آن زیاده روی نکنند. مصرف این چای همچون چای سیاه به همراه غذا جذب روی، آهن و کلسیم را کاهش می‌دهد. زیاده‌روی در مصرف این چای می‌تواند باعث دفع زیاد آب از بدن و خشکی مدفوع و یبوست شود.

برای تازه و معطر ماندن چای سبز بهتر است آن را در ظرفی تیره بریزید و در محلی تاریک و به دور از نور و رطوبت نگهداری کنید.

ابتدا آب را جوشانده، سپس 10 دقیقه صبر کرده تا دمای آب به 80 درجه سانتیگراد برسد (چون آنتی اکسیدان‌های موجود در چای سبز به دمای بالاتر از 80 درجه بسیار حساس بوده و در دمای جوش از بین می‌روند). سپس یک قاشق چایخوری چای سبز داخل فنجان ریخته و آب هشتاد درجه را به آن اضافه کرده و یک درپوش بر روی آن قرار داده (برای این کار می‌توان از لیوان مخصوص چای سبز استفاده کرد). بعد از 5 تا 8 دقیقه چای سبز دم کشیده و آماده مصرف می‌باشد.

توجه: چای سبز نباید مانند دمنوش‌های دیگر بر روی حرارت مستقیم جوش آورده شود، چون در اینصورت خواص خود را از دست داده و بسیار تلخ و بدمزه می‌شود.

همچنین از دم کردن چای سبز در قوری استیل اکیداً خودداری شود، زیرا چای سبز به خاطر مقدار قابل توجهی تانن با آهن قوری استیل رسوب می‌دهد.

گردآوری: مصیب محمدی - فوق لیسانس تغذیه

سمت: مسئول اداره نظارت و ارزیابی فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی کردستان و مدرس دانشگاه