آب و توسعه‌ی کردستان

متوسط بارندگی کشور ۲۵۰ میلیمتر و استان ۵۲۰ میلیمتر است اگر بارندگی را ضرب در ۱۰ مساحت بر حسب کیلومتر کنیم، می شود میزان بارندگی بر حسب متر مکعب. وقتی اینگونه حساب کنیم، می بینیم کل بارندگی سالانه در ایران ۴۱۲ میلیارد متر مکعب و در کردستان ۱۵ میلیارد متر مکعب است. چهار درصد بارندگی ایران در کردستان روی می دهد منتهی تمامی این بارندگی قابل استفاده نیست مثلا اگر بارندگی در جایی ۲۰۰ میلیمتر است به تمامی قابل استفاده نیست چون اثری از آن نمی ماند؛ اما اگر ۳۰۰ میلیمتر باشد چون ۵۰ تا ۶۰ میلیمتر از ۲۰۰ میلیمتربیشتر است به رواناب بدل می شود چیزی که قابل دیدن است.

ببینید وقتی بر روی زمین خشک آب ریخته شود، خاک به تمامی آن را جذب می کند ولی اگر بیشتر از حد معمول آب ریخته شود، آب اضافی بر روی سطح خاک مشاهده و بعضا رواناب است. رواناب آبی ست که برای ما قابل استحصال است.

درست است که ۴ درصد بارندگی کشور را داریم اما چون متوسط بارندگی ما بیش از کشور است تقریبا ۶ درصد آب قابل استحصال کشور را دارا هستیم، یعنی ۹۵ میلیارد آب قابل استحصال در کشور و در استان نیز ۶ درصد داریم. اینک از ۹۵ میلیارد آب قابل استفاده کشور ۸۶ میلیارد متر مکعب در کشاورزی مصرف می شود و در کردستان از ۶ میلیارد آب قابل استفاده یک میلیارد و۲۰۰ میلیون متر مکعب آن صرف کشاورزی می شود که حدودا در کشور ۸۰ و در استان ۲۰ درصد آب در حوزه کشاورزی مورد بهره برداری قرار می گیرد.

یعنی ما حدود ۶ درصد رواناب کشور را دارا هستیم؟ بله

در مورد آب مشکلی که موجود است در متغیر بودن آمار و اینکه صد در صد داده ها صحیح نیست و هر جایی آماری ارایه می دهند. به شخصه عدد کمتر را پس از مراجعه از چند جا به طور متوسط به عدد ۷ و ۸ درصد رسیدم.

بله. ما می گوییم ۱۵ میلیارد بارندگی که حدود ۶ درصد آن قابل استفاده است و بعضی آمار ها ۱۲ میلیارد را عنوان می کنند که باید کم ترین آمارها را در نظر بگیریم. ما از ۶ میلیارد ۱ درصد و کشور از ۹۵ درصد ۸۶ درصد آب را استفاده می کنیم.

جالب اینجاست که از یک میلیون و ۲۰۰ هزار آبی که استفاده می کنیم ۵۰۰ میلیون آن از آب زیرزمینی و چاه زدن در دشت های قروه و دهگلان تامین می کنیم به عوض اینکه از رواناب بهره مند شویم.

بله مدیریت نامناسب است. اینک به این جمع بندی رسیدیم که ما حدودا ۶ درصد آب قابل استحصال در کشور داریم که فقط از ۱ درصد آب قابل استحصال استفاده می کنیم. ببینید مساحت کل ایران یک میلیون و ۶۴۸ هزار کیلومتر و ۱۶۴ میلیون هکتار مساحت دارد و استان دو میلیون و ۸۸۰ هزار هکتار مساحت دارد پس ما ۲ درصد مساحت کشور را دارا هستیم. راست است که کردستان دو درصد مساحت و یک درصد آب کشور را مصرف می کنیم هرچند ۶ درصد آب قابل استفاده کشور و چهار درصد بارندگی را داریم، و از ۶ درصد آب قابل استفاده دو درصد مساحت ایران را به خود اختصاص داده ایم که تمامی این موارد مهم نیست، مهم این است که چقدر از زمین های مرغوب کشور متعلق به کردستان است.

در واقع اگر اینگونه به این مهم بنگریم . در گزارش ها اراضی به اراضی خوب و خیلی خوب تقسیم می شود در کل ایران از ۱۶۴ میلیون هکتار ۵.۶ میلیون هکتار در محدوده اراضی خوب جای دارد و از این میزان ۶۴۶ هزار هکتار یعنی ۱۰ درصد زمین های خوب ایران به کردستان تعلق دارد. از ۱۲.۴ میلیون هکتار اراضی متوسط ایران ۷۳۰ هزار هکتار یعنی ۶ درصد اراضی متوسط کشور مربوط به کردستان است.

با این حال با دارا بودن چهار درصد بارندگی و شش درصد آب قابل استفاده و حدودا ۱۰ درصد زمین خوب و متوسط در کشور فقط از یک درصد آب کشور بهره مند هستیم. البته بهره وری ما خوب است متذکر شدم که ما در کشور حدودا ۸۶ میلیارد متر مکعب آب مصرف می کنیم و کل تولیدات زراعی و باغی و دیم و آبی کشور ۱۰۱ میلیون تن است و استان دو میلیون و ۴۶۲ هزار تن. از کل تولیدات آبی زراعی و باغی ۹۳ میلیون تن در کشور یعنی هر متر مکعب یک کیلو و ۸۰ گرم محصول تولید می شود و در استان با یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن یک کیلو و ۴۹۵ گرم محصول نیز تولید می شود.