جهش سبز در دیمزارهای کردستان

به گزارش کورده واری به نقل از ایرنا، سال ۱۳۹۹ تفاهم‌نامه ای بین وزارت جهاد کشاورزی و ستاد اجرایی فرمان امام(ره) در راستای اجرای طرحی به نام جهش تولید در دیمزارها منعقد شد تا در قالب همکاری مشترک وضعیت دیمزارها بهبود و تولید در آن افزایش پیدا کند.

این همکاری مشترک براساس منویات رهبری و تاکید معظم له بر توجه به دیمزارها و ارتقای امنیت غذایی در کشور به اجرا درآمد و کردستان جزو نخستین استان هایی بود که این طرح در آن اجرایی شد.

هرچند کردستان سرشاخه پنج حوضه آبریز مهم کشور و یکی از ظرفیت‌های خدادادی آن وجود منابع آبی است اما در بخش کشاورزی بیشترین اراضی آنرا دیمزارها تشکیل داده است.

میانگین اراضی آبی کشور ۴۶ درصد و این میزان در کردستان ۱۲ درصد است که یکی از مطالبات به حق مردم این دیار افزایش اراضی آبی است ولی از آنجا که نباید توجه به اراضی آبی موجب غفلت از دیمزارها شود، در پنج سال اخیر با اجرای طرح جهش تولید نسبت به گذشته توجه ویژه‌تری به این اراضی شده است.

مدیر امور زراعی سازمان جهاد کشاورزی کردستان هدف از اجرای طرح جهش تولید در دیمزارها را ارتقای امنیت غذایی اجرای سیستم کشاورزی حفاظتی در دیمزارها خواند و اظهار کرد: کشاورزی حفاظتی بر سه اصل حفظ بقایا، تناوب (تنوع رقم و محصول ) و کم خاکورزی و بی خاکورزی استوار است.

فریدون حامدی با بیان اینکه تنوع محصول شامل گندم، جو، نخود، عدس، گلرنگ، ماشک، خلر، گاودانه و نخود علوفه ای است، افزود: تنوع رقم در این طرح هم شامل گندم ۱۰ رقم، جو سه رقم، نخود چهار رقم، گلرنگ سه رقم و علوفه پنج رقم بوده است.

اجرای طرح جهش تولید در دیمزارها از سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ در ۶ استان کشور از جمله کردستان آغاز شد و بالاترین سهمیه ابلاغی هم به کردستان با ۱۸۹ هزار هکتار تعلق گرفت.

حمایت هایی که از سوی ستاد فرمان امام از این طرح در سال نخست شد شامل بیمه محصولات زیر پوشش با پرداخت ۹۰ درصد از هزینه صدور بیمه نامه، پرداخت یارانه ادوات ۱۵ دستگاه برداشت علوفه، خرید کودهای ریز مغذی و اسیدآمینه به منظور محلولپاشی، اجاره خودرو به تعداد ۲۴ دستگاه بود.

در این سال که برنامه ابلاغی طرح جهش تولید در دیمزارهای استان ۱۸۹ هزار هکتار بود ۹۷ درصد آن به عبارتی ۱۸۳ هزار و ۷۸۸ هکتار آن محقق شد و از این میزان هم ۸۵ درصد یعنی ۱۵۵ هزار و ۶۲۲ هکتار آن زیرپوشش بیمه قرار گرفت.

در ۷۴ هزار و ۶۸۵ هکتار مبارزه با علف‌های هرز و در ۱۹۰ هزار و ۵۵۰ هکتار هم مبارزه با آفات انجام شد و میزان کود NPK ( ازت، فسفر و پتاس) تامین شده در نخستین سال اجرای این طرح در دیمزارهای استان ۵۶۷ تن بوده است.

میزان تولید گندم در اراضی زیرپوشش این طرح طی سال نخست آن ۱۲۹ هزار و ۴۵۰ تن بود این در حالی است که در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ مجموع گندم تولید شده از ۵۷۳ هزار هکتار اراضی دیم استان ۳۶۷ هزار و ۸۰۱ تن بوده است که از این میزان ۳۸۹ هزار و ۲۱۲ هکتار زیرپوشش طرح نبوده و از این میزان سطح هم ۲۳۸ هزار و ۳۵۱ تن محصول تولید شده است؛ به عبارتی میزان افزایش تولید در اراضی زیرپوشش این طرح نسبت به سال ماقبل آن در این اراضی ۱۲ هزار و ۴۶۸ تن گندم بوده است.

افزون بر تخصیص یارانه و تامین کود و بذر، اقداماتی هم در راستای اطلاع رسانی و برگزاری کارگاه های آموزشی و ارسال پیامک به کشاورزان انجام شد؛ بنابراین هزینه کل اجرای طرح در سال نخست آن ۴۴ میلیارد و ۱۲۰ میلیون ریال بوده است.

هزینه کل اجرای طرح در سال نخست آن ۴۴ میلیارد و ۱۲۰ میلیون ریال بوده استاز آنجا که مهمترین هدف جهش تولید، افزایش عملکرد در هکتار است لذا یکی از عوامل موثر در این راستا تناوب در کشت است بدین گونه از سال دوم محصولات دیگری از جمله جو، نخود، عدس، گلرنگ، ماشک، خلر ،گاودانه و نخود علوفه ای هم اضافه شد.

سال دوم اجرای طرح( سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰)

در این سال طرح جهش تولید در ۱۵ استان کشور به اجرا درآمد که کردستان با سطحی بیش از ۵۰۱ هزار هکتار برای دومین سال بیشترین سطح زیرپوشش این طرح را به خود اختصاص داد. در این سال ۹۹ درصد برنامه ابلاغی سطح زیرکشت در این استان محقق شد و به عبارتی ۴۹۹ هزار و ۲۴ هکتار زیرکشت محصولات تحت پوشش این طرح رفت.

میزان کود مصرفی در این سال ۱۲.۵ تن، میزان بذر تیمار شده ۲ هزار و ۵۲۳ تن، سطح مبارزه با علف های هرز ۱۵۹ هزار و ۶۴۱ هکتار، مبارزه با آفات ۴۴۰ هزار و ۵۶۴ هکتار و مبارزه با بیماری ها هم ۳۰۱ هکتار بوده است.

ارزش افزوده تولید در این سال ۱۸ هزار و ۲۲ میلیارد و ۴۰۲ میلیون ریال و افزایش عملکرد مزارع گندم ۲۶ درصد و مزارع نخود هم ۳۹ درصد بود و در این سال برای اجرای این طرح ۶۴۹ میلیارد و ۲۳ میلیون ریال هزینه شد.

سال سوم اجرای طرح( ۱۴۰۲-۱۴۰۱)

سال سوم اجرای طرح جهش تولید در دیمزارها هم در ۱۵ استان به اجرا درآمد و سطح ابلاغی به کردستان ۵۹۱ هزار هکتار بود و این استان برای سومین سال متوالی بیشترین سهم را داشت.

در این سال ۹۷ درصد برنامه ابلاغی محقق شد و ۵۷۵ هزار و ۱۴۲ هکتار از اراضی دیم استان زیرپوشش این طرح قرار گرفت و ۴۴ درصد آن هم از خدمات بیمه بهره مند شد.

مبارزه با علف های هرز در سطح ۲۱۲ هزار و ۷۰۳ هکتار، مبارزه با آفات ۳۹۹ هزار و ۸۴ هکتار و مبارزه با بیماری ها در سطح هزار و ۱۴۰ هکتار انجام شد و در نهایت از سطح زیرپوشش این طرح ۹۵۹ هزار و ۴۲۳ تن محصول تولید شد که میزان افزایش تولید در این سال ۲۱۰ هزار و ۱۶۳ تن بود.

براساس آمار اعلام شده از سوی سازمان جهاد کشاورزی استان افزایش عملکرد مزارع گندم در این سال ۲۶ درصد و بازده اقتصادی آن هم ۴۴ میلیارد ریال و جمع کل هزینه های انجام شده ۵۷۱ میلیارد و ۹۲۱ میلیون ریال بود.

به گفته مدیر امور زراعی سازمان جهاد کشاورزی کردستان در سال سوم اجرای این طرح ۴۰ هزار نفر از کشاورزان دیمکار استان از مزایای طرح جهش تولید بهره مند شدند و مطابق محاسبات انجام شده به ازای یک واحد سرمایه گذاری و هزینه کرد اعتبارات توسط ستاد اجرایی فرمان امام، ۶۰ واحد افزایش ثروت صورت گرفته و مابین کشاورزان به طور عادلانه توزیع شده است.

از دیگر حمایت های این طرح پرداخت ۵۰ درصد از سهم بیمه کشاورز و پرداخت تسهیلات قرض الحسنه اداوات کشاورزی به مبلغ ۲۶۶ میلیارد و ۸۰۰ میلیون ریال و خرید کودهای ریزمغذی برای محلول پاشی مزارع زیرپوشش طرح بوده است.

سال چهارم اجرای طرح(۱۴۰۳-۱۴۰۲)

تعداد استان های اجراکننده طرح جهش تولید در این سال به ۲۴ استان افزایش پیدا کرد و در این سال هم همچنان بیشترین سطح ابلاغی به کردستان با ۶۵۰ هزار هکتار اختصاص یافت و ۹۶ درصد این برنامه هم با زیرپوشش قرار گرفتن ۶۵۰ هزار هکتار از دیمزارهای استان محقق شد.

در این سال زراعی مبارزه با علف هرز در سطح ۳۲۲ هزار و ۲۹۱ هکتار، مبارزه با آفات در ۴۴۴ هزار و ۸۳۹ هکتار و مبارزه با بیماری ها در ۲ هزار و ۴۶۳ هکتار انجام و افزون بر این مبارزه بیولوژیک هم با رهاسازی زنبور براکون در سطح ۲ هزار و ۷۲۵ هکتار از مزارع نخود استان انجام شد.

تامین ۱۳۰ تن کود سولفات پتاسیم به طور رایگان به مبلغ ۲۵ میلیارد ریال، تخصیص بذرمال به طور یارانه ای به کشاورزان به مبلغ ۴۵ میلیارد ریال و تامین یک میلیارد و ۲۳۰ میلیون ریال بودجه آموزشی-ترویجی از دیگر خدمات ارائه شده این طرح در سال چهارم در این استان بود.

افزایش عملکرد مزارع گندم در این سال ۳۱ درصد و افزایش تولید هم ۳۳۵ هزار تن بوده است و در این سال ۹ میلیارد و ۴۵۰ میلیون ریال کمک هزینه مبارزه با عوامل خسارتزا به کشاورزان پرداخت شد.

سال پنجم اجرای طرح (۱۴۰۴-۱۴۰۳)

طرح جهش تولید در دیمزارهای کشور در سال زراعی جاری در ۲۵ استان به اجرا درآمده است که در این سال هم بیشترین سطح ابلاغی با ۷۶۰ هزار هکتار متعلق به کردستان است و ۸۷ درصد این برنامه با زیرکشت رفتن ۶۶۲ هزار و ۶۵۸ هکتار در این استان محقق شده است.

خرید ۳۲۲ تن بذرعلوفه، ۱۲۳ تن بذر نخود و ۴.۳ تن بذر کاملینا توسط مدیریت زراعت و کارگزاری ها در شهرستان های استان و برگزاری کلاس های آموزشی-ترویجی در خصوص رسم پلیگون زمین های دیم در سامانه دیمزار و اصول اجرای کشاورزی حفاظتی، کشت محصولات تناوبی بهاره، بهبود الگوی کش و رعایت تناوب زراعی و اهمیت حفظ بقایای گیاهی در دیمزارها از جمله خدمات ارائه شده در اجرای این طرح است.

دلیل کاهش سطح بیمه مزارع دیم زیرپوشش طرح جهش تولید

براساس آمار مذکور سطح بیمه اراضی کشاورزی زیرپوشش طرح جهش تولید دردیمزارهای استان در سال نخست اجرای این طرح ۸۵ درصد بوده و بتدریج این میزان کاهش یافته به گونه ای که در سال زارعی جاری به ۱۷ درصد رسیده است.

مدیرکل ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) در کردستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: تعهد ستاد در پرداخت یارانه بیمه به ازای هر هکتار ۵۰۰ هزار ریال بود.

مهدی طالبی ادامه داد: افزایش هزینه بیمه و عدم پرداخت بموقع خسارت توسط صندوق بیمه محصولات کشاورزی باعث شد کشاورزان دیگر رغبتی برای بیمه اراضی کشاورزی نداشته باشند بدون شک صندوق بیمه برای سال آینده باید تدبیری بیاندیشد.

نارضایتی کارشناسان این طرح از تاخیر در پرداخت دستمزدشان

سال نخست اجرای این طرح با نظارت سه نفر از کارشناسان طرف قرارداد با ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) در کردستان آغاز شد و بتدریج همانگونه که بر سطح مزارع زیرپوشش افزوده شد تعداد کارشناسان ناظر هم افزایش پیدا کرد به گونه ای که در سال پنجم به ۲۹۱ نفر کارشناس شامل ۹۳ کارشناس بخش دولتی و ۱۹۸ نفر بخش خصوصی رسید.

تعداد کارشناسان ناظر بر اجرای طرح جهش تولید در دیمزارهای کردستان از سال نخست آن که سه نفر بود به ۲۹۱ نفر در سال پنجم افزایش یافته است

یکی از کارشناسان طرح جهش تولید در دیمزارها که در پهنه شهرستان دیواندره مشغول به فعالیت است، در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: در سال های گذشته حق الزحمه کارشناسان این طرح به موقع پرداخت می شد ولی امسال تاکنون و بعد از گذشت مرحله کاشت هنوز انجام نشده است.

کارشناسان بخش خصوصی متحمل سختی زیادی می شوند و در مراحل مختلف کاشت، داشت و برداشت محصول به مزارع زیرپوشش طرح جهش تولید می روند و روند فعالیت کشاورزان را مورد بررسی قرار می دهند و مشاوره ها و راهنمایی های لازم را هم به آنها ارائه می دهند و امسال از تاخیر در پرداخت دستمزدشان گلایه مندند و می گویند اگر این روال ادامه پیدا کند سال های آینده در صورت استمرار این طرح انگیزه ای برای شرکت در آن نخواهند داشت.

مدیرکل ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) در کردستان در رابطه با مسئله مذکور گفت: در سال های اول تا چهارم اجرای طرح جهش تولید حق الزحمه کارشناسان به طور مستقیم توسط ستاد به حساب آنها واریز می شد.

طالبی ادامه داد: با توجه به تنظیم تفاهم نامه ای با سازمان نظام مهندسی کشاورزی کشور و بکارگیری کارشناس از طریق این سازمان مقرر شده با تامین اعتبار ستاد اجرایی ،نظام مهندسی نسبت به واریز حق الزحمه اقدام کند و این پروسه باعث تاخیر در پرداخت شده که به زودی انجام خواهد شد.

وی یادآور شد: در کل با اجرای این طرح در بخش تامین ادوات کشاورزی، کشت محصولات تناوبی، افزایش محصول در سطح مزارع و استفاده از ارقام بذری جدید مقاوم در برابر کم آبی توفیقات خوبی کسب شده است.

یکی از عواملی که بر تولید در دیمزارها اثرگذار است بارش اعم از برف و باران است که به گفته کارشناسان؛ مدیریت مزرعه و بهره‌مندی از شیوه‌های نوین و مشاوره و راهنمایی کارشناسان می تواند در سال های خشکسالی موجب به حداقل رساندن میزان خسارت و کاهش عملکرد محصول شود کاری که در طرح جهش تولید در دیمزارها آغاز شده و در حال نهادینه شدن است.